Macaristan Siyasi Tarihi, 27.11.2014

Macar boyları, 896 yılında Árpád önderliğinde Karpat Havzası’na gelerek yerleşmişler ve Kral İstvan’ın (Stephen) Hristiyanlığı kabul ederek taç giymesiyle, 1000 yılında ilk Macar Devleti kurulmuştur.



13. yüzyılda Moğol istilasına uğrayan Macaristan, Kral IV Belá döneminde yeniden inşa edilmiştir. Árpád dönemi sonrasında tahta geçen Anjou Hanedanı, ülkeyi 1387 yılına kadar yönetmiştir. Osmanlı güçlerinin bu dönemde Balkanlara genişlemesinin yarattığı baskı merkezi hükümetin otoritesini zayıflatarak, derebeylerini güçlendirmiş ve ilerleyen dönemde János Hunyadi'nin oğlu Matthias Corvinus Krallığı ele geçirerek ülke topraklarını Viyana dahil kuzeye ve güneye genişletmiştir. 1458-1490 yılları arasında hüküm süren Kral I. Matthias döneminde Macaristan Avrupa’nın önemli güçlerinden biri haline gelmiştir.



Osmanlı kuvvetlerinin Kanuni Sultan Süleyman zamanında 1526 yılında Mohaç’ta Macaristan karşısında zafer kazanması ertesinde birbiriyle çatışmaya başlayan Macar soyluları bölünerek aynı anda iki kral seçmişlerdir (John Zápolya ve Ferdinand Habsburg). Osmanlı Devleti ise 1541 yılında Budin’i fethederek şehri merkeze bağlı eyalet yönetimi haline getirmiştir.



Macarların önemli bir kısmının yaşadığı Avusturya’nın güneyinde Katolik Avusturya'yı istemeyen İmre Tökeli önderliğindeki Macarlar 1673 yılında ayaklanmış ve Osmanlı Devleti'nden yardım istemişlerdir. Tökeli’nin yardım talepleri 1683 yılında kabul görmüş ve Vezir-i Azam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu Avusturya üzerine sefere çıkmıştır. Bu seferde bozguna uğrayan Osmanlı Ordusu, bundan sonra bölgede sürekli toprak kaybetmeye başlamıştır. Türkleri Avrupa’dan tamamen uzaklaştırmak isteyen Papalığın da yardımıyla Avusturya Budin'i yeniden ele geçirmiş, sonraki birkaç yıl içinde Temeşvar ve çevresindeki bölgeler dışında tüm Macaristan Osmanlı Devleti'nin elinden çıkmıştır. İngiltere ve Hollanda arabuluculuğunda, Lehistan, Venedik, Avusturya ve Osmanlı Devleti arasında imzalanan Karlofça Antlaşması ile bu toprak değişiklikleri resmen kabul edilmiştir. 1718 yılında imzalanan Pasarofça Antlaşmasıyla ise Temeşvar da kaybedilmiş ve Macaristan yaklaşık 150 yıl süren egemenlik devrinden sonra bütünüyle Osmanlı'dan ayrılmıştır.



1703 yılında, Avusturya Habsburg Hanedanlığı döneminde, Macaristan ve Erdel Prensi Ferenc Rákóczi, kendi adıyla anılan özgürlük savaşını başlatmış, ancak ayaklanmanın 1711 yılı başında başarısızlıkla sonuçlanması üzerine ülke dışına kaçmak durumunda kalmıştır. Adıgeçen, Türk topraklarına sığınmış ve 16 Nisan 1720 tarihinde ölümüne kadar Tekirdağ’da yaşamıştır. Rákóczi’nin Macaristan Parlamentosu önündeki Kossuth Meydanı’nda heykeli bulunmaktadır.



Diğer taraftan, Avusturya’ya karşı Kossuth Lajos ve Batthyány Lajos önderliğinde gerçekleştirilen 1848 ihtilali sonucunda Macaristan özerklik ilan etmiş ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu kurulmuştur. Ancak bilahare Avusturya-Macaristan ilişkilerinin bozulması ve Rus Ordusu’nun Avusturya’nın yardım çağrısını kabul ederek Macaristan’ı işgali üzerine Kossuth Lajos beraberinde 5000 kişi ile birlikte 1849 yılında Osmanlı topraklarına sığınmış ve iki yıl Kütahya’da yaşamıştır.



Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı'nda alınan yenilginin etkisiyle 1918 yılında dağılmıştır. I. Dünya Savaşı sonunda imzalanan Trianon Antlaşması sonucunda ise Macaristan, “anayurt” olarak kabul ettiği Karpat Havzası’ndaki topraklarının önemli bölümünü kaybetmiş ve 10 milyon Macar ülke dışında kalmıştır. Bu çerçevede günümüzde de, Macaristan’a komşu ülkelerde önemli sayıda Macar azınlık yaşamaktadır.



Macaristan, II. Dünya Savaşı’na 26 Haziran 1941 tarihinde Almanya’nın yanında katılmıştır. Bununla birlikte Macaristan, 19 Mart 1944 tarihinde Alman Ordusu’nca işgal edilmiş ve Almanya’nın savaşı kaybetmesi üzerine, Nisan 1945’te Sovyet Ordusu Macaristan’a girmiştir.



10 Şubat 1947 tarihinde imzalanan Paris Antlaşması ile Macar sınırları, 1937 sınırları doğrultusunda yeniden belirlenmiş, yeni Anayasa’nın 20 Ağustos 1949 tarihinde yürürlüğe girmesinden sonra ise ülke Komünist Sovyet Blok içinde yer almıştır.



23 Ekim 1956 ihtilali bir özgürlük savaşına dönüşmüşse de Sovyet Ordusu tarafından bastırılmıştır. 1956-1988 yılları arasında ülkeyi János Kádár rejimi yönetmiştir.



“Doğu Bloku”nun yıkılmasının ardından 23 Ekim 1989 tarihinde yapılan Anayasa değişikliği ile Parlamenter demokrasi rejimine geçen Macaristan önemli bir değişim sürecine girmiştir. Bu dönemde demokratikleşme ve insan hakları alanlarında önemli gelişmeler sağlanmış, dış politika hedefleri olarak belirlenen AB ve NATO üyeliklerinin ikisine de ulaşılmıştır.



Macaristan’da halihazırda Nisan 2010’da iktidara gelen ve Nisan 2014'de yapılan seçimleri de kazananViktor Orban hükümeti işbaşındadır.

Atatürk

C. Gülşen Karanis Ekşioğlu Büyükelçi
Pazartesi - Cuma

(Konsolosluk Şubesi Müracaat Saatleri: 09:00-12:30)
1.01.2024 1.01.2024 Yılbaşı
15.03.2024 15.03.2024 Macar Milli Günü
29.03.2024 29.03.2024 Paskalya
1.04.2024 1.04.2024 Paskalya Bayramı
10.04.2024 10.04.2024 Ramazan Bayramı
1.05.2024 1.05.2024 İşçi Bayramı
20.05.2024 20.05.2024 Dini Bayram
16.06.2024 16.06.2024 Kurban Bayramı 1. gün
19.08.2024 20.08.2024 Macar Milli Günü
23.10.2024 23.10.2024 Macar Milli Günü/1956 Devrimi Bayramı
29.10.2024 29.10.2024 Cumhuriyet Bayramı
1.11.2024 1.11.2024 Azizler Günü
24.12.2024 26.12.2024 Noel Bayramı